Oferta płyt z piaskowca obejmuje:
1. Płyty z piaskowca formatowane (cięte w prostokąty)
Płyty formatowane stosowane są do wykonania:
- elewacji wentylowanych
- elewacji klejonych
- posadzek wentylowanych
- posadzek z płyt wtopionych w beton
- posadzek klejonych
- posadzek ułożonych na zagęszczonej podbudowie.
2. Płyty z piaskowca nieregularne
płyty nieregularne stosowane do wykonania:
- elewacji klejonych
- posadzek z płyt wtopionych w beton
- posadzek klejonych
- posadzek ułożonych na zagęszczonej podbudowie
Ogólna zasada dotycząca zastosowania piaskowca w budownictwie to izolacja płyt od wilgoci. Najbardziej zaawansowane technologie izolujące płyty od pochłaniania wody to systemy wentylowane. Dotyczy to zarówno ścian jak i posadzek.
Systemy wentylowane:
zaczynam opis od systemów wentylowanych najbardziej polecanych ze względu na charakterystykę piaskowców i ich naturalnych właściwości. Chodzi przede wszystkim o mniejszą lub większą skłonność piaskowców do pochłaniania wody. Izolacja od tego czynnika wpływa istotnie na możliwość wieloletniej eksploatacji bez zmiany walorów estetycznych i struktury – łuszczenia, pęknięć i powstawania ubytków.
System wentylowany dla elewacji oparty jest na konstrukcji rusztowej. Same ruszty są różnie konstruowane w zależności od tego jakie mocowanie płyt zostanie zastosowane, ale ogólna zasada jest ta sama. Płyty muszą mieć dopływ powietrza od strony muru i podlegać wentylowaniu. Dzięki takiemu rozwiązaniu woda opadowa zacinająca na ścianę szybko odparowuje i piaskowiec przez cały czas eksploatacji pozostaje suchy.
Warto wspomnieć, że ze względów bezpieczeństwa stosuje się tu głównie płyty grubości 4 cm aby mocowanie płyt było solidnie wykonane. Przy zastosowaniu rusztu waga płyt z piaskowca ma drugorzędne znaczenie. Najważniejsza jest stabilność płyt a, że płyty mocowane są na ogół na bolcach wchodzących do otworów wykonanych w bocznych ścianach płyty, otwory powinny mieć stosowny dystans od lica i tyłu płyty.
Podobne rozwiązania zastosowano również dla posadzek wenytylowanych, w praktyce stosuje się dwa rozwiązania:
1. posadzki montowane na podstawkach
(można je znaleźć w internecie jeszcze pod hasłami: podkładka, wspornik pod płyty tarasowe).
2. posadzki montowane plackowo na zaprawach
Każdy z tych systemów powoduje podobny efekt – wentyluje płyty od spodu dając dostęp powietrza pomiędzy płytami a podłożem.
Zalety posadzek wentylowanych z piaskowca:
- szybkie odparowanie wody opadowej,
- bezspoinowe łączenie płyt,
- dłuższe odstępy pomiędzy nimpregnacjami,
- osadzanie płyt nie wymaga dylatacji,
- istotne przedłużenie okresu użytkowania.
- bezspadkowy montaż – sama powierzchnia płyt może mieć zerowy spadek,
- łatwy system wymiany płyt w wypadku mechanicznego uszkodzenia.
To najbardziej istotne zalety posadzek wentylowanych. Zaznaczyć trzeba, że aby wykonać taką posadzkę niezbędna jest odpowiednia podbudowa odprowadzająca wodę pod płytami.
Dotyczy to pkt.6 – płyty nie muszą mieć spadku ale podbudowa wykonywana jest ze spadkiem i powinna odprowadzić wodę poza obrys posadzki. Jeśli posadzka taka dotyczy np. tarasu przy budynku, to podbudowa powinna odchodzić ze spadkiem od ściany a płyty mogą być układane bez spadku.
Wówczas stosuje się coraz wyższe podstawki lub grubsze placki zaprawy w miarę oddalania się od ściany przy układaniu płyt.
Wady i wymagania posadzek wentylowanych z piaskowca:
- dokładne wykonanie formatowania płyt,
- dobra izolacja podbudowy w celu odprowadzania wody,
- koszty wykonania.
Ogólne koszty wykonania posadzek wentylowanych nie będą odbiegały od innych systemów. Zwłaszcza metoda klejenia plackowego. podstawki są już dość kosztowne. Istotne różnice pojawią się przy elewacjach. Głównie dotyczy to wykonania konstrukcji wspierającej (rusztu) i kosztów robocizny. Instalacje klejone są nieco tańsze, ale mają sporo ograniczeń.
Systemy klejone z piaskowca:
Elewacje klejone dotyczą zarówno płyt formatowanych jak i nieregularnych. Najczęściej spotykamy się z zagadnieniem jak skutecznie i bezpiecznie przykleić płyty do ocieplonej ściany. Wszystko da się wykonać pod warunkiem, że zrobimy to zgodnie ze sztuką budowlaną. Można mieć jednocześnie ciepłą ścianę i doklejoną elewację z kamienia, trzeba jednak spełnić kilka warunków:
- ocieplenie ściany (styropian, wełna mineralna) będzie dobrze przymocowane do ściany zasadniczej ( zagruntowanie ściany przed przyklejeniem ocieplenia, zastosowanie właściwych kotew i w odpowiedniej ilości, zastosowanie siatki, ponowne zagruntowanie),
- dostosowanie wagi płyt do wytrzymałości ocieplenia na obciążenie,
- wysokość układania – ograniczenia do łączenia kondygnacji jednym słupem (pasem) pionowym, to główne warunki i ograniczenia powstające przy wykonaniu elewacji klejonych. Poboczne wynikają z tych 3 punktów.
Najlepiej gdy zdecydujemy się na wykonanie elewacji kamiennej w trakcie projektowania budynku lub przy projektach gotowych w trakcie planowania prac budowlanych. Wówczas wiadomo, że konstrukcja będzie ciągiem zaplanowanych działań.
Zmiany konstrukcyjne podczas wznoszenia budowli wywołują konsekwencje zmian wielu, często nieprzewidzianych czynności czy nawet etapów budowy. Wykonanie ocieplenia musi być dostosowane do elewacji kamiennej. Trzeba przeprowadzić wszystkie czynności jak w pkt.1 i przy użyciu właściwych materiałów.
Płyty okładzinowe powinny być dość cienkie aby waga całej konstrukcji nie była zbyt wielka. Zwykle stosuje się płyty z piaskowca grubości 2 cm. Waga obciążenia na 1 m2 wynosi wówczas około 45 kg. Pokrywa się to z grubsza z wytrzymałością na obciążenie prawidłowo wykonanej ocieplonej ściany.
Pamiętać należy, że przy próbie przekroczenia wysokości układania powyżej jednej kondygnacji dochodzi ograniczenie w postaci tworzącego się słupa pionowego obciążenia (narastają wówczas siły na tzw. odchodzenie elewacji od ściany zasadniczej).
Jeśli chcemy wykonać okładzinę na dużą wysokość np. dwie kondygnacje trzeba rozważyć wykonanie odciążenia ocieplenia. Stosuje się wówczas konsole wspierające lub system kotew montowanych bezpośrednio do ściany zasadniczej. Konsola może być wykonana na poziomie zerowym lub śródkondygnacyjnym.
Dodatkowym ograniczeniem przy elewacji klejonej jest brak możliwości zastosowania płyt o dużym formacie. Płyty grubości 2 cm już same w sobie niosą takie ograniczenie ponieważ są podatne na przełamania a poza tym klejenie płyt wielkoformatowych jest trudne do wykonania. Zalecane formatki nie powinny przekraczać 60 cm długości boku. Większe formaty wykonuje się na odpowiedzialność wykonawcy lub inwestora.
Warto wspomnieć, że elewacje klejone mogą być wykonane z płyt nieregularnych co nie dotyczy elewacji wentylowanych. Płyty nieregularne w zależności od projektu, stylu budowli czy zamierzeń inwestora mogą stworzyć bardzo ciekawą aranżację zarówno na elewacji jak i na posadzkach. Dużą uwagę należy poświęcić spoinom i spoinowaniu. Same spoiny powinny być wykonane z zapraw o wysokiej elastyczności i mrozoodporności. Spoinowanie powinno być wykonane bardzo starannie tak aby woda nie mogła przedostawać się pod płyty i podczas zamarzania powodować ich odsklepiania od ściany czy podłoża.
Zalety systemów klejonych z piaskowca:
- niższe koszty wykonania elewacji,
- zastosowanie okładzin kamiennych w małych obiektach.
Wady systemów klejonych z piaskowca:
- ograniczenia dotyczące formatu i grubości płyt,
- wykonanie spoinowania – dość wrażliwy na uszkodzenia element konstrukcji,
- ograniczenia wysokości układania,
- większy kontakt piaskowca z wodą
Płyty z piaskowca wtapiane w zaprawę.
System wtapiania płyt w zaprawę to dość dobre rozwiązanie ale powodzenie takiego sposobu uzależnione jest od właściwego wykonania podbudowy. Podbudowę należy zazbroić stalową siatką tak aby tworzyła jedną płaszczyznę równomiernie pracującą w otoczeniu zmiennych warunków pogodowych.
Istotnym ograniczeniem jest tutaj rozpiętość powierzchni i często trzeba zdecydować się na podział dylatacyjny.
Drugi warunek to osadzenie płyty betonowej na odpowiednio zbudowanej i odwodnionej podbudowie. Nadal trzeba pamiętać aby odcinać piaskowiec od dostępu wody. Wtopiony w beton piaskowiec podciąga kapilarnie wodę więc w tym przypadku beton powinien być położony na podbudowie odsączającej. Jedną z niedogodności jest możliwość zabrudzenia płyt zaprawą podczas wtapiania. Należy pamiętać aby umyć zabrudzone fragmenty zanim zaprawa wyschnie. Próby oczyszczenia zaschniętej zaprawy to temat na odrębny artykuł ponieważ nie jest to wcale łatwy zabieg.
Polecam również wykonać spoiny w procesie wtapiania, trzeba tylko zwrócić uwagę czy zaprawa wystarczająco ściśle przylega do płyt.
Pamiętać należy, że posadzki tego typu muszą powierzchniowo odprowadzać wodę i topniejący śnieg. Trzeba wobec tego właściwie wytyczyć spadki i zadbać aby na powierzchni nie było wklęśnięć w których będą stały kałuże wody.
Płyty z piaskowca na zagęszczonej podbudowie.
Ostatnim ale nie najgorszym systemem wykonania posadzki z piaskowca jest osadzenie płyt na zagęszczonej podbudowie bez zawartości cementu. To rozwiązanie jest dość ciekawe ponieważ posadzkę wykonuje się bezspoinowo a woda przenika przez spoiny w przepuszczalne podłoże. Dzięki temu woda nie utrzymuje się na powierzchni i może szybko odparować. Warunkiem dobrego wykonania takiej posadzki jest dość gruba warstwa podbudowy składająca się z różnej frakcji kamienia (tłuczeń, kliniec, kamyk płukany) który pozwala wodzie swobodnie przesiąkać do ziemi. Kolejne warstwy kamienne oddzielają od siebie warstwy piasku. Pozwala to na dobre zawibrowanie poszczególnych warstw tak aby podbudowa stała się stabilna. Bezpośrednio pod płyty z piaskowca zalecam zastosować kamień płukany drobnej frakcji 0,1 – 0,5 cm.
Jest wystarczająco przepuszczalny a jednocześnie daje szansę na łatwiejsze wysychanie płyt od spodu nie zatrzymując wilgoci. Warstwa tego kamyka to minimum 5 cm tak aby płyty np. 4 cm grubości były prawie całkowicie w nim osadzone. Prawie całkowicie to znaczy powinny wystawać ponad poziom kamyków o około 0,5 cm. W ten sposób kamyki jednocześnie stworzą spoinę między płytami nie będą się przemiszczać i po pewnym czasie staną się dość stabilne. Spoiny w tym systemie powinny być dość szerokie minimum 1 cm ale zalecam jeszcze szersze. Stosowane są nawet do 3 cm. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie obrzeży w tym systemie aby odgrodzić ziemię od warstw kamienia stanowiących podbudowę.
Tak wykonana posadzka jest bardzo interesującym elementem architektonicznym, można stosować różne wzory układania i zmienne formaty płyt. Można również stosować płyty o mieszanej kolorystyce – w taki sposób wykonano ścieżki prowadzące na Wawel w Krakowie. Zaletami tego systemu jest łatwość wymiany uszkodzonych płyt, tzw. oddychający chodnik (łatwo wysychająca nawierzchnia), format płyt nie musi być idealnie zbieżny (różnice gubią się w szerokich spoinach), system nie musi posiadać dylatacji, płyty swobodnie pracują przy ruchach naprężania i
rozprężania ziemi.
Strony ujemne to trudność w myciu nawierzchni wodą pod ciśnieniem ponieważ można zdeformować spoiny, układanie płyt jest dość pracochłonne i trzeba stosować płyty minimum 4 cm grubości o dużym formacie (najlepiej minimum 40x40cm), należy dobrze zaimpregnować płyty i pilnować kolejnego terminu impregnacji.